Szkic miejsca zdarzenia

Szkic kryminalistyczny jest rodzajem uzupełnienia dokumentacji w formie protokołu. Celem szkiców jest możliwość wizualnego przedstawienia wszystkiego tego co zostało zapisane w protokole, są to głównie oględziny miejsca, ciała lub zwłok. Szkic wykonywany jest w momencie, kiedy potrzebne jest określenie jak najbardziej dokładnych wymiarów miejsca zdarzenia, przedmiotów tam zabezpieczonych, czy śladów. Kiedy fotografia i opis słowny nie są wystarczające lub nie możliwe do wykonania to w takich sytuacjach również wykonywany jest szkic kryminalistyczny. Wyróżnia się dwa miejsca sporządzania szkiców, czyli szkic roboczy, którego wykonanie na miejscu zdarzenia jest szybkie i nie zbyt ładne, ale nadal zachowane są ogólne proporcje i rozmieszczenie przedmiotów. Niedopuszczalne jest używanie ołówka, dlatego szkic, mimo że roboczy musi zostać wykonany za pomocą długopisu lub cienkopisu. Drugim szkicem jest szkic właściwy, inaczej plan miejsca zdarzenia, przygotowywany jest przy użyciu przyborów kreślarskich, na papierze lub specjalnej kalce technicznej, gdzie zachowana jest odpowiednia skala. W szkicu miejsca zdarzenia powinny zostać zawarte takie informacje jak rodzaj zdarzenia, miejsce i data wykonania szkicu, skala, w jakiej został wykonany, szczegółowa legenda oraz imię i nazwisko osoby, która ten szkic wykonała. Szkice dzielone są również ze względu na powierzchnię jaką przedstawiają. Wymienia się szkic ogólny, zawierający położenia miejsca zdarzenia względem otoczenia lub określający miejsce występowania śladów na dużym obszarze, wykonywany jest w skali od 1: 1000 do 1:100. Przy sporządzaniu szkiców w miastach wykorzystuje się istniejące już plany znajdujące się zazwyczaj w instytucjach kartograficznych. Technicy korzystają również z znaków topograficznych, ułatwia to jednoznaczne określenie położenia przedmiotów oraz budowli znajdujących się na miejscu zdarzenia oraz poprawia czytelność całego szkicu. Kolejnym rodzajem jest szkic szczegółowy obejmujący ściśle określone miejsce oględzin oraz położenie przedmiotów i śladów. Technik sporządzając szkic szczegółowy musi pamiętać o zaznaczeniu stałych punktów odniesienia i wszystkich innych przedmiotów ujawnionych na miejscu oraz zawartych w protokole oględzin. Jest wykonywany w skali od 1: 50 do 1:10. Ostatni jest szkic specjalny, który sporządzany jest w sytuacjach wyjątkowych i przedstawia istotne szczegóły miejsca zdarzenia jak na przykład miejsce wystąpienia danego śladu, czy rozmieszczenie plam krwawych. Taki szkic może przedstawiać na przykład drzwi wejściowe i naniesione na niepołożenie śladów krwawych z uwzględnieniem ich rzeczywistych wymiarów. Wykonuje się go w skali od 1:5 do 5:1.Wykonanie szkiców i planów jest czynnością, która nie jest konieczna podczas każdych oględzin, o tym czy szkic ma zostać wykonany decyduje osoba prowadząca czynności na miejscu zdarzenia. Podczas sporządzania szkiców na miejscu zdarzenia to technik decyduje jak będzie wyglądał szkic roboczy oraz w późniejszym etapie, jak przedstawi miejsce zdarzenia na planie. Warto zaznaczyć, że szkice i plany mogą być wykonywane w różnych płaszczyznach. Wymienia się szkice w rzucie pionowym, gdzie zaznacza się powierzchnie boczne wszystkich przedmiotów; szkice w rzucie krzyżowym, czyli inaczej rzut z góry powierzchni płaskiej, z zaznaczeniem przedmiotów; kolejny jest szkic w perspektywie, który jest rysunkiem przestrzennym i tutaj dużą rolę odgrywają umiejętności rysunku przestrzennego u technika. Wszystkie szkice i plany są przygotowywane w czarno-białych kolorach oraz przy użyciu linii o odpowiednich grubościach, ponieważ każda z nich ma inne znaczenie i opisuje przedmiot w inny sposób. Linie ciągłe grube stosowane są do zaznaczenia krawędzi przedmiotów i śladów, linie ciągłe cienkie natomiast służą do zakreślania obramowania rysunku, linia kreskowa średnia służy do zaznaczenia niewidocznych krawędzi takich jak ściany a linia punktowa stosowana jest przy wyznaczaniu osi geometrycznych.Szkice kryminalistyczne miejsc zdarzenia powinny być przygotowywane zgodnie z obowiązującymi zasadami kryminalistycznymi oraz procesowymi. Najważniejsze z nich to zasady dokładności, komunikatywności oraz obiektywizmu. W zasadzie dokładności najważniejsza jest precyzja, która gwarantuje dokładny szkic. Precyzję gwarantuje stosowanie specjalistycznych urządzeń mierniczych oraz zachowanie odpowiedniej skali, czyli stosunku wielkości określonego przedmiotu do jego rzeczywistych rozmiarów. Zasada komunikatywności oznacza, że przygotowywany szkic musi być czytelny, czyli użyte oznaczenia powinny być zrozumiałe dla wszystkich, a wszystkie inne dane muszą zostać właściwie rozmieszczone. Przyjęty został pewien schemat rozmieszczenia danych na szkicu. W lewym górnym rogu umieszcza się nazwę jednostki policji i numer sprawy, pośrodku, również u góry znajduje się napis mówiący o tym jaki to rodzaj szkicu oraz informacje o miejscu zdarzenia i zastosowanej skali. W prawym górnym rogu znajduje się strzałka wskazująca północ, szkic powinien być skonstruowany w taki sposób, aby strzałka skierowana była ku górze kartki. Główną część szkicu zajmuje oczywiście szkic miejsca zdarzenia oraz naniesione są wszystkie szczegóły oraz ujawnione ślady, natomiast na dole kartki, po prawej stronie znajdować się powinny objaśnienia poszczególnych znaków topograficznych i kryminalistycznych. W zasadzie obiektywizmu najważniejsza jest zgodność zamieszczonych na szkicu rysunków z sytuacją jaką zastano na miejscu zdarzenia oraz podczas prowadzonych oględzin. Szkice są z reguły wykonywane w kolorach czarno-białych, jednak w przypadku szkiców terenu otwartego dopuszcza się użycia kolorów w Elu oznaczenia zbiorników wodnych, roślinności czy dróg. Największą rolę przy tworzeniu szkicu odgrywają precyzyjne granice obszaru oraz obiektów, których naniesienie na szkic wymaga zastosowania się do zasady „od ogółu do szczegółu”, a więc na samym początku nanosi się kontury obszaru lub obiektu, następnie wszystkie elementy charakterystyczne a na koniec przedmioty i ślady ujawnione podczas przeprowadzonych oględzin.
W trakcie rozwoju badań kryminalistycznych zaczęto poszukiwać nowoczesnych rozwiązań, które sprawiłby, że praca techników przebiegałaby sprawniej i przede wszystkim szybciej. Możliwości jakie zapewniał rozwój technologii oraz coraz powszechniejszy do niej dostęp sprawiły, że podczas sporządzania szkiców zaczęto korzystać z programów komputerowych umożliwiających graficzne przedstawienie miejsc zdarzeń. Na początku używano dwóch programów, były to program graficzny systemu Windows oraz dość popularny teraz Photo Shop. Obecnie używany jest jeden z bardziej rozwiniętych programów graficznych umożliwiający szybkie i dokładne przedstawienie miejsca zdarzenia, czyli Cyborg Idea Plan. Jedną z jego niezwykłych możliwości jest to, że można nakładać warstwowo zdjęcia z miejsca zdarzenia na szkic, co zdecydowanie ułatwia zobrazowanie całości. Najczęściej wykorzystywany jest podczas sporządzania szkiców sytuacyjnych ze zdarzeń drogowych Program został wyposażony w multum różnych narzędzi pozwalających na szczegółowe przedstawianie szkiców sytuacyjnych. Jako program dość zaawansowany, posiada własną bazę danych pojazdów, w której znajduje się ponad sto różnych sylwetek pojazdów nie tylko osobowych, ale też na przykład rolniczych. Ponadto zawarte są tam katalogi zawierające sylwetki zwierząt zarówno domowych jak i dzikich, kształty drzew i krzewów oraz innych przedmiotów użytku codziennego takich jak na przykład parasol czy czapka.Obecnie najbardziej zaawansowaną techniką jaką wykorzystuje się przy dokumentowaniu stanu miejsca zdarzenia jest technika skanowania 3D, dzięki specjalnemu skanerowi, możliwe jest szybkie oraz dokładne wykonanie pomiarów obszaru, na którym doszło do zdarzenia. Tak naprawdę jedyną rzeczą jaką musi wykonać technik podczas pracy przy użyciu tak specjalistycznego sprzętu, jest jego rozstawienie i przygotowanie skanera oraz czujników i tarcz. Zastosowanie techniki skanowania trójwymiarowego sprawia, że praca technika kryminalistyki jest prostsza, ale i krótsza, co przekładać się może na wyniki prowadzonego dochodzenia.Jak więc można zauważyć praca technika kryminalistycznego odgrywa znacząca rolę podczas prowadzonych dochodzeń. Niezmiernie ważne jest, aby na miejscach zdarzeń pracowały osoby wysoko wykwalifikowane, precyzyjne i sumienne. Będzie to owocowało znacznie lepszymi wynikami niż w przypadku, gdyby zajęły się tym osoby postronne.

Angelika Soroka