Mechanoskopia

 

Jak napisał J. Bieniek „mechanoskopia to dział techniki kryminalistycznej zajmujący się badaniami śladów powstałych wskutek wzajemnego mechanicznego oddziaływania na siebie różnych przedmiotów (ślady powstałe wskutek działania siły, przy pokonywaniu oporu) i ustaleniem tożsamości narzędzi przestępstw na podstawie śladów pozostawionych przez te narzędzia”.Odkrycie śladów mechanoskopijnych, najczęściej wymaga tylko doświadczenia i odpowiednich umiejętności osoby przeprowadzającej oględziny. Zazwyczaj ślady mechanoskopijne są ujawniane w pomieszczeniach, na różnego rodzaju zabezpieczeniach takich jak zamki, kłódki czy drzwi; na innych przedmiotach wymagających od sprawcy użycia siły jak na przykład samochód, sejf czy plomba; ślady ujawniane są także na zwłokach a są to obrażenia powstałe podczas zadawania ciosów, podobnie jest w przypadku odzieży. Wytypowanie miejsca w jakim znajdują się ślady opiera się na wstępnych ustaleniach takich jak: jaką drogą poruszał się sprawca oraz przebieg zdarzenia. Ślady, które znajdują się wewnątrz urządzeń lub na różnego rodzaju plombach ujawniane są dopiero podczas szczegółowych badań laboratoryjnych, jakie są przeprowadzane przez biegłych. Podczas badań porównawczych dokonuje się porównania narzędzia do pozostawionego śladu i na tej podstawie można określić rodzaj użytego narzędzia na miejscu zdarzenia. Materiały porównawcze pozyskiwane są podczas prowadzenia postępowania, a więc w momencie przeszukania mieszkania, zatrzymania osoby, kontroli pojazdu czy oględzin innych miejsc. Wyniki przeprowadzonych badań należy skrupulatnie opisać w tak zwanym protokole oględzin lub przeszukania, a przedmioty znalezione na miejscu należy odpowiednio zabezpieczyć, aby nie uległy kontaminacji. Warto zwrócić uwagę na ruchome części narzędzi i szczególnie dokładnie je zabezpieczyć. Badania porównawcze powinny zostać przeprowadzone na powierzchni jak najbardziej zbliżonej do tej na której zostały ujawnione. Badania mechanoskopijne dopuszczają możliwość przeprowadzenia eksperymentu ze śladami zabezpieczonymi na innym miejscu zdarzenia, wówczas, gdy istnieje podejrzenie, że ta sama osoba brała udział w obu zdarzeniach. Innymi źródłami pochodzenia materiałów porównawczych są zbiory kryminalistyczne, rejestruje się w nich na przykład złamane wkładki bębenkowe czy sfałszowane monety obiegowe i pamiątkowe. Prowadzenie takich zbiorów przez centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji pozwala na łączenie spraw ze względu na użycie tego samego narzędzia zbrodni. Występują trzy formy badań mechanoskopijnych. Są to badania identyfikujące, porównawcze oraz tak zwane „na całość”. Badania identyfikujące polegają na nadesłaniu materiału dowodowego w celu ustalenia jego właściwości, okoliczności powstania oraz za pomocą jakich narzędzi. Wykorzystuje się wzorce kryminalistyczne, czyli katalogi zawierające dane lub informacje udostępnione biegłym przez poszczególnych producentów. Kolejnym typem badań są badania porównawcze pomagają ustalić różnice cech lub potwierdzić zgodność przedstawionych materiałów. Ostatnim rodzajem jest badanie na całość za pomocą którego ustala się czy znalezione na miejscu zdarzenia elementy stanowiły kiedyś jedną całość. Jak widać zakres badań mechanoskopijnych jest bardzo szeroki a jego katalog nie jest stały i stale się rozszerza. Oznacza to, że badania mechanoskopijne skupiają się na badaniu i identyfikowaniu wielu różnych obiektów. Zalicza się do nich również badanie zgodności oznaczeń identyfikacyjnych pojazdów. Samochody tak jak wszystkie inne przedmioty i urządzenia posiadają indywidualne numery identyfikujące, które nadają im indywidualnego charakteru.

Angelika Soroka