Traseologia
Badania traseologiczne są klasyczną dziedziną techniki kryminalistycznej. Zajmują się one badaniem śladów przemieszczania się osób, pojazdów oraz zwierząt. Najbardziej rozpowszechnione są ślady stóp. Można wyróżnić ślady stóp obutych, odzianych lub bosych. Ślady stóp pozostawiane są na jednym z dwóch rodzajów podłoża, miękkim w którym zostają odciski lub twardym, z którego pobierane są odbitki. Ze względu na różnorodność detali jakie można uzyskać podczas zabezpieczania śladów traseologicznych, mogą być one wykorzystywane do identyfikacji grupowej oraz indywidualnej. Chodzi tutaj głównie o rodzaj, wymiary i kształt stopy oraz o ślady linii papilarnych stóp bosych, tą częścią zajmuje się dermatoskopia. Jak opisują to Grażyna i Włodzimierz Kędzierscy „Ślady stóp powstają w trakcie zetknięcia się stopy (obutej, odzianej lub bosej) z podłożem, którym może być gleba (gliniasta piaszczysta itp.), śnieg sypki, zbity lub nawierzchnia twarda, np. asfalt, beton, deski, panele podłogowe. Jeśli podłoże przyjmujące ślad jest miękkie, powstają przeważnie ślady wgłębione, trójwymiarowe odciski; jeśli zaś jest twarde, powstają ślady powierzchniowe, dwuwymiarowe odbitki. Ślad wgłębiony (odcisk) powstaje w wyniku wyciśnięcia i odwzorowania urzeźbienia spodu stopy w miękkim materiale podłoża. Wypukłości spodu stopy odwzorowują się jako wgłębienia w podłożu, a elementy wklęsłe w postaci wypukłości. Odcisk ma więc charakter negatywowy”. Natomiast ślady powierzchniowe powstają w wyniku przeniesienia się różnego rodzaju zabrudzeń w tym pyłu czy tłuszczu lub innych substancji barwiących na powierzchnię.
Ślady stóp jak wszystkie inne ślady mają swoje charakterystyczne elementy. Stopa bosa lub odziana charakteryzuje się następującymi elementami: palce, część przednia, część mostowa, pięta, brzeg wewnętrzny i zewnętrzny. Natomiast w przypadku stopy obutej należy zwrócić uwagę na takie elementy jak: zelówka, obcas, czubek oraz tylna krawędź zelówki wewnętrznej i zewnętrznej, część glankowa spodu, przednia i tylna krawędź obcasa oraz jego brzegi. Mogą wystąpić również blaszki, gwoździe, podkówki i łaty. Warto zaznaczyć, że ślady stóp na miejscu zdarzenia nie występują pojedynczo a tworzą cały obraz chodu człowieka. Taki obraz pozwala uzyskać wiele informacji o danej osobie. Bardzo przydatne są takie ślady podczas identyfikacji grupowej. Najważniejszymi elementami obrazu linii chodu są jego kierunek, linie obu stóp i ich kąt, kąt kroku, jego długość oraz szerokość i oczywiście długość i szerokość pojedynczego śladu. Linię stopy wyznacza się poprzez połączenie linii od środka pięty do środka drugiego palca lub od środka tylnej krawędzi obcasa do środka czubka buta. Natomiast kierunek chodu, jest to linia wyznaczająca w obrazie chodu środek między obiema stopami oraz cel, do którego zmierza osoba pozostawiająca owe ślady. Takie kierunek niekoniecznie musi być w linii prostej, może występować tutaj zarówno linia krzywa jak i łamana. Linia chodu ma zazwyczaj kształt linii łamanej, czyli zygzakowatej, równomiernie odchylonej od kierunku chodu. Długość kroku wyznaczana jest poprzez zmierzenie odległości między takimi samymi punktami dwóch śladów, czyli od środka krawędzi obcasa jednej i drugiej stopy. Wszystkie te elementy mogą się jednak bardzo różnić nawet u tej samej osoby, a wszystko to zależy od rodzaju podłoża po jakim się ona poruszała, warunków atmosferycznych, stanu zdrowia lub sprawności fizycznej. Przeanalizowanie powstałego w wyniku badań obrazu chodu pozwala na ustalenie wielu faktów na temat danej osoby, takich jak płeć, wzrost co może pozwolić zidentyfikować ją i wyizolować z całej grupy na przykład podejrzanych. Trwałość śladów pozostawionych przez sprawcę zależy od wielu elementów, przede wszystkim są to mechanizmy ich powstania, rodzaj podłoża, warunki atmosferyczne, rodzaj obuwia oraz zwierzęta czy też celowe zacieranie śladów. Ślady, które powstały w wyniku zatrzymania się osoby są najbardziej wyraźne, co pozwala zabezpieczyć wiele szczegółów dotyczących obuwia. Niektóre marki tłoczą na spodzie podeszwy swoją nazwę, model buta i rozmiar. Identyfikacja takiego śladu w późniejszym etapie dochodzenia bardzo ułatwia sprawę. Ujawnienie i zabezpieczenie śladów stóp w miękkim podłożu jest bardzo proste, ponieważ takie ślady są dobrze widoczne i wyraźne. Na podłożu twardym wygląda to trochę inaczej i może być utrudnione, jeżeli substancja nawarstwiająca nie jest kontrastowa względem podłoża. W takich sytuacjach należy obserwować badany ślad i oświetlać go pod różnymi kątami do momentu uzyskania najbardziej satysfakcjonującej fotografii. Oczywiście do tego celu, poza odpowiednim oświetleniem, używa się proszku daktyloskopijnego lub wykorzystując ładunki elektrostatyczne w przypadku, gdy ślad ujawniony został na dywanie. Biorąc pod uwagę, że ślad ma zostać przedstawiony jako dowód podczas procesu należy wykonać opis takiego śladu w protokole oględzin uwzględniając jego rodzaj, nadany numer oraz wymiary. Przedłożone powinny zostać również dokumenty poglądowe, czyli fotografie i szkice oraz opis tak zwana metryczka. Ślad powinien zostać również odpowiednio zapakowany i zabezpieczony. Odciski zabezpieczone są poprzez wykonanie ich modeli, w tym celu wykorzystuje się gips, kamień dentystyczny, masę silikonową, parafinę lub stopy metali. Przygotowanie modelu jest dosyć proste jednak wymaga maksymalnego skupienia, aby nie zniszczyć śladu. Model można wykonać nanosząc naprzemiennie rozsiewając suchy gips i spryskując go wodą, w momencie, kiedy uzyska odpowiednią grubość może zostać zabezpieczony. Przy podłożach sypkich należy na początku odpowiednio wzmocnić ślad, co zapobiegnie jego deformacji. W przypadku zabezpieczania śladów powierzchniowych, czyli tak zwanych odbitek najlepiej sprawdza się zabezpieczanie ślady wraz z podłożem, na którym się znajduje. Niektóre ślady traseologiczne można bez trudu przenieść na folię daktyloskopijną nie uszkadzając ich. Należy w takim przypadku użyć folii kontrastującej do śladu, aby był dobrze widoczny. Występują również takie ślady jak powierzchniowe nawarstwione, zazwyczaj są one ciemnej barwy, można je zabezpieczyć masą gipsową, na powierzchni, której po zastygnięciu pojawi się ciemny, kontrastujący ślad. Pobrane i zabezpieczone ślady stają się z miejsca dowodami w różnych sprawach, od zaginięć po zabójstwa. Stanowią one podstawę do pobrania materiału porównawczego od osób podejrzanych. Dzięki otrzymanym i odpowiednio zabezpieczonym śladom uzyskiwany jest materiał porównawczy, który pozwoli ustalić, czy osoba podejrzana faktycznie znajdowała się na miejscu popełnienia przestępstwa. W przypadku gdy za materiał dowodowy robi odbitka stopy odzianej, należy przeprowadzić w warunkach laboratoryjnych, ale jak najbardziej zbliżonych do tych, które technik zastał na miejscu zdarzenia, pobrać materiał porównawczy.
Angelika Soroka
Ślady stóp jak wszystkie inne ślady mają swoje charakterystyczne elementy. Stopa bosa lub odziana charakteryzuje się następującymi elementami: palce, część przednia, część mostowa, pięta, brzeg wewnętrzny i zewnętrzny. Natomiast w przypadku stopy obutej należy zwrócić uwagę na takie elementy jak: zelówka, obcas, czubek oraz tylna krawędź zelówki wewnętrznej i zewnętrznej, część glankowa spodu, przednia i tylna krawędź obcasa oraz jego brzegi. Mogą wystąpić również blaszki, gwoździe, podkówki i łaty. Warto zaznaczyć, że ślady stóp na miejscu zdarzenia nie występują pojedynczo a tworzą cały obraz chodu człowieka. Taki obraz pozwala uzyskać wiele informacji o danej osobie. Bardzo przydatne są takie ślady podczas identyfikacji grupowej. Najważniejszymi elementami obrazu linii chodu są jego kierunek, linie obu stóp i ich kąt, kąt kroku, jego długość oraz szerokość i oczywiście długość i szerokość pojedynczego śladu. Linię stopy wyznacza się poprzez połączenie linii od środka pięty do środka drugiego palca lub od środka tylnej krawędzi obcasa do środka czubka buta. Natomiast kierunek chodu, jest to linia wyznaczająca w obrazie chodu środek między obiema stopami oraz cel, do którego zmierza osoba pozostawiająca owe ślady. Takie kierunek niekoniecznie musi być w linii prostej, może występować tutaj zarówno linia krzywa jak i łamana. Linia chodu ma zazwyczaj kształt linii łamanej, czyli zygzakowatej, równomiernie odchylonej od kierunku chodu. Długość kroku wyznaczana jest poprzez zmierzenie odległości między takimi samymi punktami dwóch śladów, czyli od środka krawędzi obcasa jednej i drugiej stopy. Wszystkie te elementy mogą się jednak bardzo różnić nawet u tej samej osoby, a wszystko to zależy od rodzaju podłoża po jakim się ona poruszała, warunków atmosferycznych, stanu zdrowia lub sprawności fizycznej. Przeanalizowanie powstałego w wyniku badań obrazu chodu pozwala na ustalenie wielu faktów na temat danej osoby, takich jak płeć, wzrost co może pozwolić zidentyfikować ją i wyizolować z całej grupy na przykład podejrzanych. Trwałość śladów pozostawionych przez sprawcę zależy od wielu elementów, przede wszystkim są to mechanizmy ich powstania, rodzaj podłoża, warunki atmosferyczne, rodzaj obuwia oraz zwierzęta czy też celowe zacieranie śladów. Ślady, które powstały w wyniku zatrzymania się osoby są najbardziej wyraźne, co pozwala zabezpieczyć wiele szczegółów dotyczących obuwia. Niektóre marki tłoczą na spodzie podeszwy swoją nazwę, model buta i rozmiar. Identyfikacja takiego śladu w późniejszym etapie dochodzenia bardzo ułatwia sprawę. Ujawnienie i zabezpieczenie śladów stóp w miękkim podłożu jest bardzo proste, ponieważ takie ślady są dobrze widoczne i wyraźne. Na podłożu twardym wygląda to trochę inaczej i może być utrudnione, jeżeli substancja nawarstwiająca nie jest kontrastowa względem podłoża. W takich sytuacjach należy obserwować badany ślad i oświetlać go pod różnymi kątami do momentu uzyskania najbardziej satysfakcjonującej fotografii. Oczywiście do tego celu, poza odpowiednim oświetleniem, używa się proszku daktyloskopijnego lub wykorzystując ładunki elektrostatyczne w przypadku, gdy ślad ujawniony został na dywanie. Biorąc pod uwagę, że ślad ma zostać przedstawiony jako dowód podczas procesu należy wykonać opis takiego śladu w protokole oględzin uwzględniając jego rodzaj, nadany numer oraz wymiary. Przedłożone powinny zostać również dokumenty poglądowe, czyli fotografie i szkice oraz opis tak zwana metryczka. Ślad powinien zostać również odpowiednio zapakowany i zabezpieczony. Odciski zabezpieczone są poprzez wykonanie ich modeli, w tym celu wykorzystuje się gips, kamień dentystyczny, masę silikonową, parafinę lub stopy metali. Przygotowanie modelu jest dosyć proste jednak wymaga maksymalnego skupienia, aby nie zniszczyć śladu. Model można wykonać nanosząc naprzemiennie rozsiewając suchy gips i spryskując go wodą, w momencie, kiedy uzyska odpowiednią grubość może zostać zabezpieczony. Przy podłożach sypkich należy na początku odpowiednio wzmocnić ślad, co zapobiegnie jego deformacji. W przypadku zabezpieczania śladów powierzchniowych, czyli tak zwanych odbitek najlepiej sprawdza się zabezpieczanie ślady wraz z podłożem, na którym się znajduje. Niektóre ślady traseologiczne można bez trudu przenieść na folię daktyloskopijną nie uszkadzając ich. Należy w takim przypadku użyć folii kontrastującej do śladu, aby był dobrze widoczny. Występują również takie ślady jak powierzchniowe nawarstwione, zazwyczaj są one ciemnej barwy, można je zabezpieczyć masą gipsową, na powierzchni, której po zastygnięciu pojawi się ciemny, kontrastujący ślad. Pobrane i zabezpieczone ślady stają się z miejsca dowodami w różnych sprawach, od zaginięć po zabójstwa. Stanowią one podstawę do pobrania materiału porównawczego od osób podejrzanych. Dzięki otrzymanym i odpowiednio zabezpieczonym śladom uzyskiwany jest materiał porównawczy, który pozwoli ustalić, czy osoba podejrzana faktycznie znajdowała się na miejscu popełnienia przestępstwa. W przypadku gdy za materiał dowodowy robi odbitka stopy odzianej, należy przeprowadzić w warunkach laboratoryjnych, ale jak najbardziej zbliżonych do tych, które technik zastał na miejscu zdarzenia, pobrać materiał porównawczy.
Komentarze
Prześlij komentarz