Odnalezienie zwłok lub osoby NN

 

Jeżeli podczas wykonywania czynności służbowych zostanie ujawniona osoba NN, która nie potrafi lub nie chce przedstawić swojej tożsamości, przeprowadza się wstępne czynności identyfikujące, mające na celu ustalenie dokładnych personaliów. Powinny zostać ustalone fakty i okoliczności odnalezienia osoby i porównane z jej wyjaśnieniami, następnie rozpytywani są ewentualni świadkowie. Kolejnym krokiem jest wysłanie takiej osoby na badania lekarskie i dokładne opisanie jej wyglądu z uwzględnieniem cech charakterystycznych oraz tatuaży i znamion lub blizn. Należy też sprawdzić daktyloskopijnie w bazie czy osoba jest poszukiwana przez rodzinę lub organy ścigania. Informacje dotyczące linii papilarnych z kart daktyloskopijnych przetwarzane są w systemie zwanym AFIS, czyli Automatyczny System Identyfikacji Daktyloskopijnej. System ten umożliwia zgromadzenie i późniejszą identyfikację odcisków linii papilarnych znajdujących się na opuszkach palców. Wyjątkiem są przypadki porzuconych noworodków w oknie życia czy szpitalu. Wprowadzane są wtedy tylko te czynności, które mają za zadanie nadać tożsamość i przygotowanie procedury adopcyjnej. Policjant, który przeprowadza wywiad z osoba odnalezioną, której identyfikacja jest utrudniona powinien zadać odpowiednie pytania, które poszerzą wiedzę na temat takiej osoby. Może zapytać na przykład czy dana osoba jest mieszkańcem miejscowości w której została znaleziona, czy znalazłam się tam przypadkiem, czy przyjechała autem lub autobusem czy jeszcze innym środkiem transportu. Najważniejsze jest jednak sprawdzenie czy osoba taka nie posiada przy sobie dokumentu tożsamości lub innego dokumentu wskazującego kim jest. W przypadku podejrzenia zaburzeń u odnalezionej osoby sprawdzana jest odzież oraz biżuteria, ponieważ możliwe jest, że znajdują się tam dane kontaktowe do opiekuna lub zakładu psychiatrycznego z którego taka osoba mogła się oddalić.

„W ramach wstępnych czynności identyfikujących, należy wykorzystać do sprawdzeń zbiór danych o osobach, wobec których pobrano dane w formie odcisków linii papilarnych na kartach daktyloskopijnych. Zbiór ten nazywany jest Centralną Registraturą Daktyloskopijną (CRD). Celem prowadzenia CRD jest wykrywanie sprawców oraz identyfikacja:

· osób podejrzanych o popełnienie przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego;

· nieletnich dopuszczających się czynów zabronionych przez ustawę jako przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego;

· osób o nieustalonej tożsamości lub usiłujących ukryć swoją tożsamość, zwanych dalej „NN osobami”;

· osób poszukiwanych;

· zwłok, których tożsamość nie jest znana, zwanych dalej „NN zwłokami”;

· osób objętych obowiązkiem rejestracji danych osobowych w formie odcisków linii papilarnych na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2011 r. Nr 264, poz. 1573 oraz z 2012 r. poz. 589 i 769) lub ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2012 r. poz. 680)” Działania podczas ujawnienia zwłok NN określone zostały w przepisach o metodach oraz formach zadań wykonywanych przez dyżurnego jednostki Policji. Dyżurny organizuje osoby odpowiedzialne za zabezpieczenie miejsca ujawnienia, czyli technicy kryminalistyczni. Zorganizowany zostaje również lekarz, który uda się na miejsce ujawnienia zwłok i potwierdzi zgon. W następnej kolejności zawiadomiony zostaje prokurator właściwy rejonowo. Wyznaczony kierujący zadaniami na miejscu odpowiada za zorganizowanie i odpowiednie udokumentowanie przeprowadzonych czynności. Najważniejsze na miejscu zdarzenia jest dokonanie dokładnych oględzin zwłok oraz miejsca ich znalezienia, pobranie odbitek linii papilarnych oraz próbek biologicznych. Pozwoli to na szybsze zidentyfikowanie osoby zmarłej. Następnie transportuje się ciało do prosektorium gdzie patolog przeprowadza oględziny zwłok wewnętrzne i zewnętrzne. Przeprowadzana jest sekcja zwłok pozwalająca ustalić bezpośrednią przyczynę śmierci. Jeżeli wyniki sekcji zwłok wskazują na śmierć w wyniku działania osób trzecich wszczęte zostaje dochodzenie, mające na celu ustalenie sprawcy. Istnieje jeden wyjątek w przypadku ustalania tożsamości denata, dokładniej chodzi tutaj o datę jego śmierci. Jeżeli przypuszczalnie zgon nastąpił co najmniej 35 lat przed ujawnieniem zwłok, nie przeprowadza się identyfikacji. Większość procedur prowadzonych podczas ujawnienia zwłok pokrywa się z tymi obowiązującymi podczas odnalezienia osoby NN. Zwłoki uważa się za zidentyfikowane w przypadku, gdy zostały rozpoznane przez członka rodziny lub opiekuna prawnego; pozyskano pozytywny wynik podczas sprawdzania danych w jednej z baz policyjnych; znalezione zostały dokumenty potwierdzające tożsamość zmarłego lub wpłynął wniosek od pracownika dyplomatycznego potwierdzającego tożsamość osoby zmarłej. Kiedy już zostanie ustalona tożsamość NN zwłok, policjant odpowiedzialny za prowadzenie tej sprawy wprowadza wszystkie informacje do bazy danych DNA oraz zobowiązany jest zawiadomić między innymi urząd stanu cywilnego, rodzinę lub opiekunów prawnych osoby zmarłej, biuro Interpolu również, jeżeli informacje na temat osoby napłynęły z ich baz danych oraz powiadomione musi zostać również biuro Komendanta Głównego Policji odpowiedzialnego miejscowo do koordynowania działań dotyczących międzynarodowej wymiany informacji. Co ważnie zidentyfikowanie zwłok NN nie jest równoznaczne z usunięciem wszystkich informacji z policyjnych baz danych, zostają one tam wprowadzone podczas prowadzenia śledztwa i pozostają tam po jego rozwiązaniu. Usunięcie takich danych następuje tylko na zasadach określonych w przepisach, które regulują działanie Krajowego Systemu Informacji Policji (KSIP).

Angelika Soroka