Zaginięcia osób z dysfunkcjami psychicznymi

 

Osoby chore, z dysfunkcjami psychicznymi oraz innymi zaburzeniami, cechują się pewnym wzorcem zachowań. Jest to mieszanka zachowania dziecka oraz osoby otępiałej; takie osoby nie reagują na nawoływanie czy jakikolwiek inny kontakt z otoczeniem; przemieszczają się nie mając wyznaczonego żadnego celu, jest to dokonywane w sposób chaotyczny oraz nieprzewidywalny; często zdarza się, że osoby upośledzone nie oddalają się znacznie od terenu na którym mieszkają oraz, który doskonale znają; takie osoby najczęściej też zmierzają w kierunku akwenów wodnych lub obiektów, które lubią i znają; ich umiejętności przetrwania w terenie pozwalają na nie zbyt długi czas przebywania bez opiekuna. Podczas kontaktu z osobą posiadającą dysfunkcje w sferze psychicznej należy szczególna uwagę zwracać aby nie docierały do niej żadne dodatkowe bodźce, sprawi to, że taka osoba zacznie się uspokajać. Podchodzić należy tylko z przodu osoby, nie należy wykonywać gwałtownych ruchów czy gestów, a zwracając się do takiej osoby należy pamiętać aby mówić powoli i wyraźnie. Należy jednak pamiętać, że istnieje wiele różnych rodzajów dysfunkcji psychicznych. Wśród zaburzeń na tle psychicznym wyróżniamy: demencję (otępienie), schizofrenię, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, depresję, autyzm, zespół Aspergera oraz inne upośledzenia umysłowe. W każdym z tych przypadków, z osobą chorą powinno się postępować w szczególny sposób. Demencja inaczej otępienie to choroba polegająca na utracie pamięci, częściowym zaniku mowy lub problemach w komunikacji z innymi osobami, takie osoby mają problem również w ocenie sytuacji w jakiej się znalazły. Jest to choroba postępująca i nieodwracalna w swoich skutkach. Najczęściej dotknięte demencją są osoby starsze, zdarza się, że czasami zapadnie na tą chorobę osoba młoda, jednak występuje to w wyniku urazów czaszkowo-mózgowych. Osoba cierpiąca na otępienie, traci możliwość na normalne wykonywanie czynności codziennych, ze względu na luki w pamięci, nie potrafi też uczyć się nowych rzeczy czy rozpoznawać nowych miejsc, co jest najczęstszą przyczyną zaginięć. Dobrym sposobem, aby zapobiec zaginięciu osoby z demencją, jest wszywanie adresatek na wewnętrznej stronie ubrań, wtedy gdy taką zagubioną osobę odnajdzie na przykład policja, szybko będzie mogła wrócić do domu. Co ciekawe osoby cierpiące na otępienie, bardzo dobrze pamiętają swoją przeszłość. Potrafią przywołać najdrobniejsze szczegóły dotyczące na przykład ich czasów młodzieńczych. Demencja współistnieje z takimi chorobami jak choroba Alzheimera, nadciśnienie, cukrzyca, choroba Parkinsona czy nowotwór mózgu. Typowym zachowaniem osób z nasilającą się demencją jest kierowanie się w stronę, w którą skierowany były drzwi, przez które wyszli, poruszają się po szlakach, bardzo często zdarza się, że osoby chore krążą w kółko, są skupione na obiekcie znajdującym się daleko, z pewnością takie osoby nie będą wołać o pomoc oraz mogą doświadczyć wahań nastroju.

Kolejną chorobą zaliczaną do dysfunkcji jest schizofrenia, choroba bardzo zdradliwa i niebezpieczna, nie tylko dla osoby chorej ale także dla otoczenia w jakim funkcjonuje. Cechami charakteryzującymi osoby cierpiące na schizofrenię są przede wszystkim objawy wytwórcze, czyli tak zwane urojenia, często dotyczy to manii prześladowczej, osoby chore są przekonane, że ktoś chce je porwać. Kolejnymi objawami są wycofanie i niechęć do kontaktu z innymi ludźmi, zobojętnienie emocjonalne. Takie osoby nie są świadome tego, że są chore, często bywają rozkojarzone, wypowiadają się w sposób nielogiczny. Zdarzają się również omamy słuchowe, która stwarzają największe niebezpieczeństwo. Głos, który słyszy osoba chora zazwyczaj jest formą nakazu, jest to często polecenie „zabij się” lub „zabij ją/jego”. Policjant podejmujący się poszukiwania osoby z taką dysfunkcją powinien przede wszystkim wiedzieć na jakim etapie choroby jest osoba zaginiona, czy regularnie stosuje się do zaleceń lekarza i przyjmuje leki, jak przebiega nasilenie się choroby, czy podczas uronień i omamów, osoba chora mówi o jakiś konkretnych rzeczach, powinien znać również poziom agresji poszukiwanej osoby oraz czy przed jej zaginięciem z domu nie zniknęły żadne niebezpieczne przedmioty, którymi będzie w stanie zranić siebie lub osoby znajdujące się w jej otoczeniu. Szczególny wśród osób cierpiących a schizofrenię jest brak zaufania do osób w mundurach. Należy zachować ostrożność podczas kontaktu z osobą chorą, nie należy podchodzić od tyłu lub z boku, nie powinno się również patrzeć zbyt długo w oczy osoby chorej, ponieważ może ona to zinterpretować jako wyzwanie i dojdzie do ataku z jej strony; należy unikać gwałtownych ruchów oraz nie powinno się wyrażać żadnych emocji, zwłaszcza poprzez mimikę twarzy. Nawet uśmiech może zostać odebrany negatywnie. Komunikaty wysyłane w stronę osoby chorej muszą być krótkie i wyraźne, nie należy wdawać się w żadne dyskusje ani spory a następnie zawiadomione powinno zostać pogotowie ratunkowe.

Zaburzenia afektywne dwubiegunowe są zaburzeniami dotykającymi osoby młode. Charakteryzuje się zaburzeniami nastroju takimi jak depresja, mania/hipomania lub mieszanych, każdy z tych etapów jest krótkotrwały. W fazie maniakalnej zaburzenia afektywnego następuje zwiększona motoryka i pozytywny nastrój, występuje gonitwa myśli oraz niezwykle szybka mowa, za którą ciężko nadążyć, występuje zjawisko bezsenności, mogą wystąpić urojenia, a osoba chora nie zdaje sobie sprawy z tego, że jest chora. Warto wiedzieć, że osoba z zaburzeniami afektywnymi powinna regularnie zażywać przepisane jej leki. Jeżeli tego nie robi, może dojść do zaostrzenia się objawów. Należy wiedzieć jak przebiega faza ostra u osoby dotkniętej ta chorobą, jest to pomocne podczas poszukiwań, ponieważ często są one w miejscu, w którym były ostatnio. Osoby z tym zaburzeniem są również narażone na popełnienie samobójstwa, które nie będzie manifestacyjne ale rzeczywiste. Wpływ na to może mieć na przykład fakt, że zostały one odsunięte na przykład od wykonywania swoich obowiązków, pracy. Osoby z zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi znajdujące się w fazie maniakalnej są w stanie przemieszczać się na duże odległości, ma to chaotyczny charakter. Są w stanie nawiązywać nowe znajomości, co powoduje, że osoba chora jest w stanie podążyć za tą osobą nawet „na drugi koniec świata”. Mogą również wystąpić zachowania agresywne, podczas odmowy ze strony nowopoznanej osoby. Podczas kontaktu z osobą zaburzoną powinno się używać w stosunku do niej krótkich i jasnych komunikatów oraz metody tak zwanej zdartej płyty, czyli w kółko powtarzać jedno polecenie lub pytanie, w wyniku tego uzyskana zostanie odpowiedź lub osoba chora wykona polecenie. Nie należy wchodzić z takimi osobami w dyskusje, należy unikać stosowania gestów, zwłaszcza tych podobnych do tych, które wykonuje osoba z zaburzeniem. Obowiązkowo należy wezwać zespół pogotowia ratunkowego.

Depresja jest zaburzeniem, które oddziałuje na nastrój człowieka, prowadzi do jego zaburzeń. Często się zdarza, że terminu depresja stosuje się do chwilowych reakcji człowieka na trudne wydarzenia, takie „załamanie” trwać może kilka godzin, kilka dni lub tydzień. Poprzez depresję określa się również warunki atmosferyczne jak na przykład bardzo deszczową i zimną pogodę określa się mianem depresyjnej, czasem przygnębiającej. Osoby cierpiące na depresję cechują pewne zachowania pochodzące z zespołu depresyjnego, są to objawy afektywne, objawy poznawcze oraz objawy behawioralne. Objawy afektywne odnoszą się do przejawiania nietypowych uczuć i nastrojów przez osobę chorą, częste jest uczucie pustki lub rozdrażnienie. Jeżeli chodzi o objawy poznawcze to zazwyczaj osoby cierpiące na depresję mają o sobie złe mniemanie, które przejawia się bezlitosnym krytycyzmem. Objawy behawioralne obejmują przede wszystkim tak zwany spadek formy, brak motywacji oraz niechęć do czynności, które wcześniej osobie chorej sprawiały przyjemność. Mogą wystąpić zmiany psychoruchowe objawiające się zmianą chodu osoby dotkniętej depresją. Bardzo często osoby chore dotyka także zaburzenie snu i apetytu. Osoby zaburzone, zwracały również uwagę na nisko poziom energii i ogólne zniechęcenie. Depresja może dotknąć każdą osobę, w każdym wieku jednak są dwa okresy wskazujące na zwiększoną liczbę zachorowań. Pierwszy okres występuje około trzydziestego roku życia, a drugi około sześćdziesiątego roku życia. Z badań wynika, że z powodu depresji cierpi około dziesięciu procent populacji. Osoby cierpiące na depresję zazwyczaj nie zaliczają się do grona osób zaginionych, ponieważ z reguły nie wychodzą one ze swoich domów, jednak jeżeli taka osoba zaginie, to bardziej niż pewne jest, że chce ona targnąć się na swoje życie. Głównym powodem jest fakt, że taka osoba czuje, że jest ciężarem dla swojej rodziny i chce im w pewien sposób ułatwić życie. Jeżeli znany lub spotkany jest człowiek dotknięty zadurzeniem psychicznym jakim właśnie jest depresja, powinno się pamiętać o tym, że nie zwraca się do takiej osoby mówiąc jej żeby „się ogarnęła” czy „wzięła w garść”, nie należy mówić, że się ją rozumie i czuje się podobnie ale również nie powinno się być nadmiernie optymistycznym, najlepiej zachować neutralną postawę. Należy wprost zapytać osobę chorą o myśli samobójcze, przyczyny takiego myślenie, a kiedy okaże się, że myśli samobójcze są intensywne, należy wezwać zespół pogotowia ratunkowego. System poszukiwań osób zaginionych, które dotknęła choroba psychiczna jest taki sam, jak dla poszukiwań osób dorosłych, zdrowych.

Angelika Soroka